Avrupa’nın bu yıl yapılacak Avrupa Parlamentosu seçimlerinde keskin bir sağa dönüş yapması bekleniyor. Geçtiğimiz on yılda Hindistan’da sağa doğru bir kayma yaşandı ve Amerika Birleşik Devletleri 50 yıldır sol ve sağ arasındaki en büyük uçuruma sahip. Bu küresel eğilimler ışığında, “sağcı” olmanın, bu terimi sadece bir hakaret olarak kullanmak yerine, gerçekte ne anlama geldiğini anlamak çok önemlidir.

“Sağ” fikri 1789 Fransız Ulusal Meclisi’nde ortaya çıkmıştır. Orada, krala veto yetkisi verilmesini destekleyenleri (meclis salonunun sağ tarafında toplanacak olanları) tanımlıyordu. Ancak günümüzde “sağ” çok çeşitli siyasi pozisyonları kapsamaktadır.

Muhafazakarlık (gelenek ve düzene odaklanma), milliyetçilik (ulusal egemenlik ve kimliği destekleme) ve neoliberalizm (serbest piyasaları ve küçük hükümeti destekleme) gibi bazıları ana akımdır. Diğerleri ise aşırı sağ, alternatif sağ ve derin sağ da dahil olmak üzere daha radikaldir. Milli muhafazakarlık ve post-liberalizm gibi yeni varyantlar ortaya çıkmaya devam etmektedir.

Bu çeşitlilik sağcı olmanın ne anlama geldiğini tanımlamayı zorlaştırıyor. Yine de, ABD’de 5,000’den fazla kişi üzerinde yapılan yeni bir araştırma konuya yeni bir ışık tuttu.

Beş İşaret

Bu çalışma, çok önceki araştırmalardan daha sağlam bir yaklaşım kullandı ve birisi ne kadar güçlü bir şekilde muhafazakar veya sağcı olarak kimliğini tanımlarsa, beş belirli bakış açısıyla daha olası bir şekilde aynı fikirde olacakları bulundu:

1. Hiyerarşiye inanç. Siyasi sağda bulunmanın en belirgin özelliği, dünyayı doğal olarak hiyerarşik olarak görmekti. Bu, her şeyin, insanlardan hayvanlara ve nesnelere kadar her şeyin önemi, kalitesi veya değeri temelinde sıralanabileceğine inanmak demektir. Sağdaki insanların dünyanın böyle olmasını istedikleri anlamına gelmez; sadece bunun doğal olarak böyle olduğunu düşünürler.
2. Evrenin bir amacı olduğu hissi. Sağcı insanlar, moleküllerin mekanik hareketinden daha fazlasının evrende olduğuna inanma eğilimindeydiler. Onlara göre, bir şekilde canlı olan ve olayların arkasında daha derin bir neden veya amaç olduğunu hissediyorlardı.
3. Mevcut durumu kabullenme. Dünyayı sürekli olarak iyileştirmeye çalışmak yerine, sağdakiler daha çok şeyleri olduğu gibi kabul etmeye eğilimliydi. Dünyayı her zaman düzeltme veya değiştirme gerektiren bir şey olarak görmezlerdi.
4. Yeni deneyimlere direnç. Sağda bulunmak, yeni şeyleri denemeye karşı belirli bir isteksizlikle ilişkilendirilmişti. Bu zihniyet, her şeyin en az bir kez denemeye veya yapmaya değer olduğu fikrine karşı gelir.
5. Adaletli bir dünyaya inanç. Sağcı insanlar genellikle dünyanın, çalışkan olmanın ve nazik olmanın ödüllendiği bir yer olduğuna inanırlardı. Böyle bir dünyada, insanlar hak ettikleri şeyi alırlar.

Gelenek, din, otorite, kişisel sorumluluk, aile ve ülkeyi değerli bulma gibi yaygın sağcı tercihlerin, bu beş inançtan nasıl geldiğini görmek kolaydır.

İnsanlar neden sağcı olurlar?

Genel kanının aksine, insanlar yaşlandıkça sadece daha muhafazakâr hale gelmezler. Politik görüşlerimiz yaşam boyunca oldukça tutarlı kalır. Bunun yerine, birçok faktör sağcı inançların gelişimini etkiler.

Genler politik görüşlerimizi hafifçe şekillendirir. İnsanların politik inançlarındaki farklılığın yaklaşık %40’ı genetik yapılarıyla ilişkilendirilebilir.

Bazı araştırmacılar, genlerin kişilik gibi politik görüşlerimizi şekillendiren yönler üzerinde etkisi olduğunu düşünmektedir, ancak tüm araştırmacılar bunu düşünmemektedir. Genler ayrıca, insanları değişen koşulların tehditlerine daha duyarlı hale getirerek sağcı inançları teşvik edebilir.

Sağcı yetişkinlerin çocukken nasıl olduklarını merak edebilirsiniz. Bir çalışma, genç muhafazakâr yetişkinlerin genellikle “kolayca mağdur hisseden, kolayca kırılgan, kararsız, korkak, katı, engellenmiş ve nispeten aşırı kontrol edilmiş ve savunmasız” olarak nitelendirilen okul öncesi çocuklar olduğunu bulmuştur.

Bu, ebeveyn yetiştirilmesinin bir sonucu olabilir ve aynı zamanda insanların politik görüşlerini şekillendirebilir. Araştırmalar, genç sağcı yetişkinlerin bebekken otoriter ebeveynlere sahip olma olasılığının daha yüksek olduğunu bulmuştur.

Tüm bunlar sağcı beyinler yaratır. Örneğin, genç sağcı yetişkinlerin, korku ve belirsizlikle ilişkilendirilen beynin bir parçası olan amigdalalarının tehdit karşısında hem daha büyük hem de daha aktif olduğu gözlemlenmiştir.

Ancak toplumun durumu da sağcı inançların ne kadar yaygın olduğunu etkiler. Bir ülkenin karşılaştığı tehditler ne kadar fazlaysa, yüksek işsizlik, enflasyon ve cinayet oranları gibi, sağcı inançlar o kadar yaygın olur.

Sağ ile birlikte yaşamak

Bu tür araştırmalar, insanların sağcı görüşlere sahip olduklarını sadece korktukları ve maceracı olmadıkları için olduğunu düşünmenize yol açabilir. Sağ zaten inançlarının, “zihinsel sorunları” olduğundan, aptal olduklarından veya ahlaki olmadıklarından kaynaklandığı önyargısıyla karşı karşıyadır.

Bu, insanların sağcı inançları, insan doğası ve dünya hakkında dikkatli düşünme sonucu sahip oldukları alternatif bir fikre pek yer bırakmaz. Farklı politik inançlara sahip olanlar, sağın sonuçlarıyla farklı fikirde olabilirler. Ancak sağcı insanların karakterini küçümsemek, sağcı fikirlerin geçerliliğini değerlendirmekten her zaman daha kolaydır.

Gerçekte, sağda olmak kötü psikolojik sağlık anlamına gelmez. Sağcı görüşlere sahip olmak mutsuzluk, düşük özsaygı veya daha düşük yaşam memnuniyeti ile ilişkilendirilmez.

Tüm sağ kanat da ahlaksız olarak görülemez. Sağ sadece solun sahip olduğu farklı ahlaki temellere sahiptir. Sol ahlakı zararı önlemeye ve adil olmaya odaklanır. Bu konuların sağ için de önemli olduğu ancak sağcı ahlakın ayrıca otoriteye, saflığa ve sadakate saygıyı vurguladığı görülmektedir.

Bu bizi, solun sağdakileri daha çok aptal olarak gördüğü algısıyla baş başa bırakır. İşler burada karmaşıklaşır. Daha kötü düşünme becerilerine sahip olan insanların sağcı inançları benimsemesi daha olasıdır. Muhafazakar politik inançlar, bilgiyi aklında tutma, planlama ve değişen durumlara uyum sağlama yeteneğinin daha az olduğuyla ilişkilidir.

Ancak, sağcı insanların bu tür görevlerde başarılı olmak için basitçe daha az motivasyona sahip olabileceği söylenebilir. Dahası, sağcı ekonomik görüşlere sahip olmanın daha iyi düşünme becerileriyle ilişkili olabileceği, sol otoriterliğinin ise daha kötü düşünme becerileriyle ilişkilendirilebileceği söylenebilir.

Önemli olan, tüm bunların bize doğrudan sağcı ideolojilerin geçerliliği hakkında hiçbir şey anlatmamasıdır. Bunlar, sahipleri değil, kendi haklarındaki değerlendirmelere dayanarak değerlendirilmelidir.

Toplumlar giderek daha fazla siyasi olarak bölündükçe, farklı görüşleri takdir etmek, diyaloğu ve karşılıklı anlayışı teşvik etmek için hayati önem taşır. Seçim zamanı geldiğinde, fikirlerle tartışmalı, etiketlerle aşağılamayı bırakmalıyız.

Haber Makale:

Simon McCarthy-Jones